Soạn bài Thực hành về hàm ý (tiếp theo) – Ngắn gọn nhất
Câu 1: Đọc đoạn trích và trả lời các câu hỏi (SGK, tr.99)
a. Lời bác Phô gái thực hiện hành động van xin, cầu khẩn, ông Lí đã đáp lại bằng một hành động mỉa mai. Bằng hành động mỉa mai đó, ông Lí đã kiên quyết khước từ lời van xin của bác Phô.
b. chọn phương án D.
Câu 2:
a. Câu hỏi đầu tiên của Từ không chỉ hỏi về thời gian mà quan trọng hơn là còn có hàm ý: cô nhắc chồng đã đến hạn nộp tiền nhà (và những khoản chi tiêu khác).
b. Câu nhắc khéo của Từ (lượt lờ thứ hai) của Từ thực chất có hàm ý là: nhắc khéo Hộ về việc đến hạn nộp tiền thuê nhà.
c. Cả hai lượt lời, Từ tránh việc nhắc đến vấn đề cơm áo gạo tiền:
– Từ hiểu rằng Hộ đã phải chịu nhiều áp lực trong cuộc sống.
– Vấn đề cơm áo gạo tiền là vấn đề tế nhị với Hộ.
– Từ nói vậy để tránh gây bực dọc, khó chịu cho chồng.
Câu 3:
– Lớp nghĩa tường minh của bài thơ là nói về sóng biển – sự vận động không ngừng nghỉ của những con sóng thực ngoài biển khơi.
– Hàm ý của bài thơ là những nỗi băn khoăn, suy tưởng về tình yêu của người phụ nữ trẻ.
– Hai lớp nghĩa này gắn chặt, hoà quyện, phối hợp với nhau trong suốt bài thơ.
– Dùng cách này thể hiện, tác phẩm văn học sẽ nổi bật đặc trưng tính hình tượng, hàm súc và giàu ý nghĩa,
Câu 4: Phương án D.
Câu 5: Các câu trả lời có hàm ý cho câu hỏi “Cậu có thích truyện Chí Phèo của Nam Cao không?” là:
Câu: Ai mà chẳng thích? => Tớ thích lắm.
Câu: Hàng chất lượng cao đấy! => Hay lắm, tớ thích.
Câu: Xưa cũ như Trái Đất rồi! => Không thích.
Câu: Ví đem … chi nhường cho ai? => Xuất sắc, thích.
Soạn bài Thực hành về hàm ý (tiếp theo) – Ngữ Văn 12
1. Đọc đoạn trích (câu 1, trang 99) và phân tích theo các câu hỏi (SGK).
a. Bác Phô gái van xin: “Thầy tha cho nhà con, đừng bắt nó đi xem đá bóng nữa”. Lời đáp của ông lí: “ồ, việc quan chứ không phải thứ chuyện đàn bà của các chị”.
Nếu là cách đáp tường minh phù hợp thì phải là lời chấp nhận sự van xin hoặc từ chối, phủ định sự van xin, lời đáp của ông lí tuy thực chất mang sắc thái quan trọng hoá, nhưng trong hoàn cảnh, người đọc lại thấy sự mỉa mai.
b. Chọn đáp án D.
2. Đọc và phân tích đoạn trích (SGK).
a. Câu hỏi đầu tiên của Từ: “Có lẽ hôm nay đã là mồng hai, mồng ba Tây rồi nhỉ?”. Không phải chỉ hỏi về thời gian mà thực chất thông qua đó Từ muốn nhắc khéo chồng nhớ đến ngày đi nhận tiền (hằng tháng cứ vào kì đầu tháng thì chồng Từ đều đi nhận tiền nhuận bút).
b. Câu “nhắc khéo” thứ hai: “Hèn gì mà em thấy người thu tiền nhà sáng nay đã đến”… Từ không nói trực tiếp đến việc trả tiền nhà. Từ muốn nhắc Hộ đi nhận tiền về để tri các khoản nợ (chủ ý vi phạm phương châm cách thức).
c. Tác dụng của cách nói trên:
– Từ thể hiện ý muốn của mình thông qua câu hỏi bóng gió về ngày tháng, nhắc khéo đến một sự việc khác có liên quan (người thu tiền nhà)… Cách nói nhẹ nhàng xa xôi nhưng vẫn đạt được mực đích. Nó tránh được ấn tượng nặng nề, làm dịu đi không khí căng thẳng trong quan hệ vợ chồng khi lâm vào hoàn cảnh khó khăn.
3. Đọc bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh và cho biết lớp nghĩa tường minh và hàm ý của bài thơ. Hàm ý được thể hiện qua các phương tiện ngôn ngữ như thế nào cho tác phẩm văn học?
a. Lớp nghĩa tường minh và hàm ý của bài thơ Sóng:
– Lớp nghĩa tường minh: Cảm nhận và miêu tả hiện tượng sóng biển với những đặc điểm, trạng thái của nó.
– Lớp nghĩa hàm ý: vẻ đẹp tâm hồn của người thiếu nữ đang yêu: đắm say, nồng nàn, tin yêu.
b. Hàm ý được thể hiện qua các phương tiện ngôn ngữ rất phong phú và đa dạng, nhưng chủ yếu nhờ các ẩn dụ và ngữ cảnh,
c. Tác phẩm văn học dùng cách thể hiện có hàm ý sẽ tạo nên tính hàm súc đa nghĩa, diễn đạt biểu xúc, tư tưởng của tác giả một cách tế nhị, sâu sắc.
4. Qua các bài tập thực hành về hàm ý, anh (chị) thấy cách nói có hàm ý mang lại tác dụng gì? (Chọn đáp án đúng: Đáp án D)
5. Cách trả lời có hàm ý trong câu hỏi: – Cậu có thích truyện Chí Phèo của Nam Cao không?.
Những cách trả lời có hàm ý cho câu hỏi: “Cậu có thích truyện Chí Phèo của Nam Cao không?”.
+ Ai mà chẳng thích?
+ Hàng chất lượng cao đấy?
+ Xưa cũ như trái đất rồi!
+ Ví đem vào tập đoạn trường
Thì treo giải nhất, chi nhường cho ai
Soạn văn lớp 12: Thực hành về hàm ý (tiếp theo)
Câu 1:
a. Lời bác Phô gái thực hiện hành động van xin, ông Lí đã đáp lại bằng một hành động mỉa mai: mỉa mai thói quen nặng về tình cảm yếu đuối, hay thiên vị cá nhân (mà theo ông, việc quan cần phải lí trí, cứng rắn, khách quan, …). Bằng hành động mỉa mai đó, ông Lí đã kiên quyết khước từ lời van xin của bác Phô.
b. Lời đáp của ông Lí, ngoài việc thực hiện gián tiếp nhưng mạnh mẽ hành động khước từ sự van xin, và mỉa mai thói đàn bà của bác Phô gái, còn có hàm ý thể hiện sự tự đắc, uy quyền của bản thân mình (khác với cách nói tường minh: Không tôi không cho phép). Như vậy D là phương án trả lời đủ ý.
Câu 2:
a. Câu hỏi đầu tiên của Từ không chỉ hỏi về thời gian mà quan trọng hơn là còn có hàm ý: Nhà hết tiền tiêu rồi và nhắc khéo đã đến ngày đi nhận tiền nhuận bút hằng tháng.
b. Câu nhắc khéo của Từ (lượt lờ thứ hai) thực chất có hàm ý là: nhắc khéo Hộ về việc đến hạn trả tiền thuê nhà.
c. Cả hai lượt lời, Từ tránh việc nhắc đến vấn đề cơm áo gạo tiền:
– Từ hiểu Hộ đã phải chịu nhiều áp lực trong cuộc sống: cay đắng xa rời mộng văn chương,sống dằn vặt day dứt giữa mộng tưởng và hiện thực …
=> vấn đề cơm áo là vấn đề tế nhị với Hộ, vì nó, anh đã phải hi sinh nhiều thứ trong đời trai trẻ của mình.
=> Từ nói vậy để tránh gây bực dọc, khó chịu cho chồng.
Câu 3:
– Lớp nghĩa tường minh của bài thơ là nói về sóng biển.
– Hàm ý: tình yêu đằm thắm của một người con gái.
– Sóng là một tín hiệu thẩm mĩ, những từ ngữ nói về sóng có lớp nghĩa thứ hai là nói về tình yêu đôi lứa. Hai lớp nghĩa này hoà nguyện, phối hợp với nhau trong suốt bài thơ. Tác phẩm văn học dùng cách thể hiện bằng hàm ý thì sẽ nổi bật đặc trưng tính hình tượng, đặc trưng hàm súc, giàu ý nghĩa.
Câu 4: Phương án D là trả lời đúng nhất.
Câu 5: Các câu trả lời có hàm ý cho câu hỏi “Cậu có thích truyện Chí Phèo của Nam Cao không?” là:
Câu: Ai mà chẳng thích? => Tớ thích lắm.
Câu: Hàng chất lượng cao đấy! => Hay lắm, tớ thích.
Câu: Xưa cũ như Trái Đất rồi! => Không thích.
Câu: Ví đem … chi nhường cho ai? => Xuất sắc, thích.